INTER

                                                                                    Samtök aðila er veita Internetþjónustu

                                                                                   

 

Kvörtun til samkeppnisstofnunar 23. apríl 2004

 

Efni:

Misnotkun á markaðsráðandi stöðu - tilboð Landssímans (LS) til starfsmanna Íslandsbanka og samtvinnun þjónustuþátta.

 

Landssími Íslands hf. gerði nýlega samning við Íslandsbanka hf. um fjarskiptaþjónustu fyrir bankann. Í þeim samningi er m.a. tilboð til starfsmanna bankans um Internettengingu um ADSL. Þrátt fyrir að tilboðið sé trúnaðarmál á milli LS, Íslandsbanka og starfsmanna Íslandsbanka hefur INTER borist tilboðið og er meginefni þess eftirfarandi:

 

ADSL tilboð 1

-         Áskrift hjá Internetþjónustu Símans

-         3 GB niðurhal frá útlöndum innifalið á mánuði

-         50 mb heimasíðusvæði

-         5 netföng með 50mb heimasíðusvæði hver

-         Vírusvörn

-         Þráðlaust módem

-         ADSL 1500

-         Umframniðurhal frá útlöndum 1MB á 1,5 kr. (venjulega 2,5 kr. per MB). Umframniðurhal frá útlöndum þegar 3GB er náð.

 

ADSL tilboð 2

-         Áskrift hjá Internetþjónustu Símans

-         3GB niðurhal frá útlöndum innifalið á mánuði

-         50 mb heimasíðusvæði

-         5 netföng með 50mb heimasíðusvæði hver

-         Vírusvörn

-         ADSL 1500

-         Umframniðurhal frá útlöndum 1MB á 1,5 kr. (venjulega 2,5 kr. per MB)

-         USB minniskort (e. Memory Stick) 128mb

 

 Verð 3.820 á mánuði.

 

Tilboðið gildir, eftir því sem næst verður komist fyrir alla starfsmenn Íslandsbanka en ekki er ljóst hvort það gildir fyrir starfsmenn dótturfyrirtækisins Sjóvár-Almennra hf. Starfsmenn Íslandsbanka eru á bilinu 1000-1100 auk um 200 starfsmanna hjá Sjóvá-Almennum hf.

 

Þjónustan sem verið er að selja er tvenns konar:

Annarsvegar er verið að selja aðgang að ADSL-línukerfi LS sem er rekið á grunnneti Símans. Seldur er aðgangur, skv. ofangreindu, að 1,5 Mbps hraða, sk. ADSL1500 línu. Þessi þjónusta er verðlögð á kr. 3.500,- til notenda þegar þeir kaupa hana í smásölu. Þjónustan er ekki boðin í heildsölu en hægt hefur verið að fá lítilsháttar afslætti af henni, t.d. fyrir fyrirtæki sem eru með margar slíkar tengingar á sínum vegum. nemur þessi afsláttur (sjá verðskrá á vef Símans: http://www.simi.is/mm?object=11548)

 

-         5-20 tengingar 2% afsláttur

-         21-35 tengingar 4% afsláttur

-         36-50 tengingar 6% afsláttur

-         51-75 tengingar 8% afsláttur

-         76 tengingar eða fl. 10% afsláttur

 

Samkvæmt þessu er hámarksafsláttur sem viðskiptavinum LS er veittur vegna þessarar þjónustu 10% - Gjald vegna þessa liðar gæti því að lágmarki verið 3.500 kr. - 10% = 3.150,- kr. ef þjónustan er keypt með milligöngu Íslandsbanka.

 

Hinsvegar er verið að selja Internetsamband yfir ADSL-línuna og er sú þjónusta veitt af Internetþjónustu Símans (Síminn Internet) og er í samkeppni við aðrar Internetþjónustur, þ.m.t. aðila að INTER.

 

Sé gengið út frá því að ekki sé veittur frekari afsláttur af ADSL-línu en fram kemur í gjaldskrá LS er ljóst að eftirstöðvarnar af gjaldinu, kr. 670,- nægja hvergi til að standa straum af kostnaði við veitingu þjónustunnar. Skv. þessu hlýtur því um undirverðlagningu að vera að ræða.

 

Sem dæmi má nefna að ef verð fyrir umframnotkun kr. 1,5 pr. MB (sem stjórn INTER telur að sé einnig verðlagt undir kostnaði) margfaldað með því gagnamagni sem er innifalið í tengingunni, 3 GB (3000 MB) að þá er kostnaður vegna þessa hluta kominn í kr. 4.500,- og á þá eftir að greiða fyrir aðra þjónustu en bandvídd, s.s. heimasíðusvæði, fimm pósthólfapláss, veiruvörn og ,,gjöf” sem fylgir þegar tilboðinu er tekið (USB-minniskort eða þráðlaust mótald).

 

Stjórn INTER telur að ofangreint tilboð brjóti í bága við:

 

- 10. gr. samkeppnislaga þar sem bannaðir eru samningar milli fyrirtækja, í þessu tilfelli, milli LS og Íslandsbanka ,,aðgerðir sem hafa að markmiði eða af þeim leiðir að komið sé í veg fyrir samkeppni, hún sé takmörkuð eða henni raskað", sbr. a-lið sem: ,,áhrif hafa á verð, afslætti, álagningu eða önnur viðskiptakjör með beinum eða óbeinum hætti,"

 

- 11. gr. samkeppnislaga sbr. c-lið: ,,viðskiptaaðilum sé mismunað með ólíkum skilmálum í sams konar viðskiptum og samkeppnisstaða þeirra þannig veikt". (meðlimum INTER hefur ekki boðist að eiga viðskipti á því verðlagi sem greint er frá, t.d. 1,5 kr pr MB af bandvídd).

 

Með vísan til þess að tilboðið felur í sér verulega lægra verð en almennt býðst á samkeppnismarkaði fyrir Internetþjónustu og að talið er að um undirverðlagningu sé að ræða sem geti haft verulega skaðleg áhrif á stuttum tíma og einnig þess að stuttur tími er síðan tilboð LS tók gildi, telur stjórn INTER nauðsynlegt að Samkeppnisstofnun taki bráðabirgðaákvörðun í máli þessu sbr. 8. gr. Samkeppnislaga og banni Landssíma Íslands hf. að eiga viðskipti við Íslandsbanka hf. og starfsmenn hans á grundvelli tilboðsins eða annarra tilboða þar sem verulegt frávik er frá almennu verði á markaði fyrir þessa þjónustu, þar til úrskurður fellur í málinu.

Stjórn INTER telur að með þessu tilboði sé LS að misnota markaðsráðandi stöðu sína til að ná til sín viðskiptum frá Internetþjónustum á hinum frjálsa markaði með skaðlegri undirverðlagningu og samtvinnun á þjónustu.

 

Bent er á að Samkeppnisstofnun hefur áður mælt fyrir um slíkt, sbr. ákv. SKS nr. 21/1998 segir m.a.: (bls. 65) ,, þá geta alls kyns verðákvarðanir og viðskiptaskilmálar verið andlag misnotkunar á markaðsráðandi stöðu þegar markaðsráðandi fyrirtæki á í hlut. [...] Það gæti með slíkri aðgerð misnotað hina markaðsráðandi stöðu. Sama má segja um afslætti, ýmiss konar mismunun í sambærilegum viðskiptum og loks samtvinnun óskyldra vara eða þjónustu í markaðssetningu og sölu. Ef Landssíminn t.d. tengir saman almenna símaþjónustu, sem engin samkeppni er um, og aðra þjónustu sem rekin er í samkeppni, getur verið um misnotkun á markaðsráðandi stöðu að ræða." Jafnframt koma fram í beinu framhaldi þau almennu tilmæli í þessu efni ,,að [Landssíminn skuli] gæta að framangreindum sjónarmiðum við markaðsfærslu sína og samskipti við keppinauta og neytendur."

 

Jafnframt er bent á að skv. 86 gr. Rómarsáttmálans (54. gr. EES-samningsins) hvílir sú skylda á markaðsráðandi fjarskiptafyrirtækjum að raska ekki samkeppni með aðgerðum sínum.

 

Farið er fram á að Samkeppnisstofnun kanni ítarlega efni samnings og tilboðs á milli LS og Íslandsbanka og sannreyni hvert efni hans er og beri undir samkeppnisaðila Landssímans með því að birta efni hans, sbr. 33. gr. samkeppnislaga.

 

Farið er fram á að Samkeppnisstofnun bregðist við hinni meintu ólöglegu athöfn skv. 17. gr samkeppnislaga og ógildi samninginn og tilboðið til starfsmanna Íslandsbanka auk þess sem LS verði beitt stjórnvaldssektum sbr. 51. gr skl. fyrir að brjóta gegn bannákvæðum samkeppnislaga eða ákvörðunum sem teknar hafa verið samkvæmt þeim og hunsa ítrekað fyrirmæli Samkeppnisstofnunar, t.d. hvað varðar samtvinnun þjónustu.

 

Farið er fram á að Samkeppnisstofnun gefi fyrirmæli um að tilboðið sé ógilt og öll viðskipti byggð á því skuli ganga til baka, þannig sé LS óheimilt að breyta viðskiptaskilmálum þeirra starfsmanna Íslandsbanka sem hafa flutt netáskrift sína frá öðrum Internetþjónustum vegna tilboðsins þannig að þeir greiði skv. gildandi gjaldskrá, heldur skal viðskiptunum rift að fullu og LS skuli vísa frá þeim viðskiptavinum sem LS hefur aflað sér með þessum hætti og bannað að hagnýta sér það sér það á nokkurn hátt í a.m.k. 3 mánuði, að viðkomandi viðskiptavinur hafi komið í viðskipti til Internetþjónustu LS vegna ofangreinds tilboðs.

 

Ljóst er af ítrekuðum brotum gagnvart banni um samtvinnun þjónustu að skilja verður betur á milli starfsemi grunnnets LS og annarrar virðisaukandi þjónustu en nú er. Farið er fram á að LS verði gert að stofna sérstakt hlutafélag um grunnnet Símans sem verði að meginstofni í sama formi og gert var ráð fyrir í breytingatillögu minnihluta samgöngunefndar Alþingis, þegar ráðherra óskaði eftir heimild til að selja fyrirtækið, að því þó undanskildu að í stað samgönguráðherra komi fjármálaráðherra. Breytingatillagan finnst á vefslóðinni: http://www.althingi.is/altext/126/s/1314.html

 

f.h. stjórnar INTER,

 

_________________________________

Guðmundur Kr. Unnsteinsson, formaður.